dach z gontów łupanych

Układanie gontu drewnianego — zasady i poprawna technika

Gonty drewniane są materiałem pokryciowym, który kojarzy się z tradycyjną architekturą, np. staropolskimi dworkami czy domami z drewnianych bali. W niektórych regionach Polski wciąż jest wykorzystywany, jednak w ciągu ostatnich lat zaczęto odkrywać go na nowo i wykorzystywać na dachach nowoczesnych budynków.

Gont drewniany przeżywa prawdziwy renesans – jest łączony nawet ze szkłem, betonem czy kamieniem w modernistycznym stylu. Może on służyć nie tylko jako pokrycie dachu, ale również jako elewacja na całym budynku. Jest bardzo wdzięcznym materiałem o wielu zaletach zarówno wizualnych, jak i użytkowych, który wzbudza coraz większe zainteresowanie współczesnej architektury. Z tego powodu, planując budowę domu, warto przybliżyć sobie temat gontów drewnianych. Czym jest gont drewniany? Jak powinno wyglądać poprawne układanie gontów? Jakie są zalety tego materiału budowlanego? Wszystko na temat gontu drewnianego znajdziesz w poniższym artykule – sprawdź!

Czym jest gont drewniany?

Gonty drewniane są to prostokątne deszczułki wykonane z drewna o różnych wymiarach (zwykle około 30-45 cm długości, 6-10 cm szerokości oraz 0,4-1 cm grubości). Służą one głównie do pokrycia dachu, ale są często wykorzystywane także jako elewacja. Można je ułożyć niemal na każdym dachu, nawet o najbardziej skomplikowanych kształtach.

Gonty drewniane można podzielić ze względu na technikę wytwarzania lub wykorzystany gatunek drewna. W pierwszym podziale można wyróżnić dwa główne rodzaje: gonty cięte i gonty łupane.

Jako iż wykorzystanie gontów sięga wielu lat wstecz, jeszcze przed wynalezieniem piły, początkowo posługiwano się przy ich produkcji toporami, nożami i klinami, dlatego pierwsze powstały łupane gonty drewniane. Rodzaj ten wykorzystuje się również współcześnie, jednak nie produkuje się ich już ręcznie. Łupanie gontów odbywa się za pomocą tępego ostrza klina, które wnika w drewno i odrywa jego płat wzdłuż włókien. Powstałe gonty mają chropowate i nieregularne powierzchnie, są trwalsze i mniej nasiąkliwe, jednak nigdy nie będzie możliwe uzyskanie gładkiej powierzchni i konieczne jest jej późniejsze wyrównanie specjalnym strugiem. Łupanie gontów może odbywać się w sposób promieniowy lub po cięciwie.

Wynalezienie piły radykalnie zmieniło obróbkę drewna, również w kwestii wyrobu gontów drewnianych — dzięki temu powstały gonty cięte. Mogą być one przecinane wzdłuż włókien, w poprzek i po przekątnej. Mają dużo gładsze i równomierne powierzchnie, jednak są znacznie mniej trwałe i bardziej podatne na warunki atmosferyczne.

Wybór gatunków drewna do wyrobu gontów zależy w głównej mierze od regionu, np. w krajach alpejskich stosuje się żywiczne gatunki, takie jak świerk, modrzew czy jodła, w krajach wysuniętych bardziej na północ sosnę i brzozę, kasztan we Francji, odporne na warunki atmosferyczne drewno tekowe w krajach azjatyckich, a w Kanadzie natomiast bogate w olejki eteryczne drewno cedrowe. Różnorodność pod tym względem jest duża, jednak można wyróżnić kilka najpopularniejszych rodzajów:

  • Gont dębowy, który wyróżnia się trwałością dzięki wysokiej zawartości garbników. Łupany gont dębowy jest wyróżniany wśród najcenniejszych pokryć dachowych;
  • Gont modrzewiowy, będący jednym z najtrwalszych i najbardziej elastycznych;
  • Gont świerkowy, którego drewno ma jasną barwę i dobrze daje się łupać podczas produkcji;
  • Gont grabowy, cechują twardość i wytrzymałość oraz barwa drewna od żółtawej do brunatnej.
pokrycie dachu, układanie gontu

Pokrycie gontem drewnianym wraca do łask. Niezmienny pozostaje fakt, że doskonale pasuje do wielu budynków, w różnym stylu architektonicznym. Świetnie odnajdzie się także w przypadku domów w tradycyjnym klimacie, jak również tych, położonych w górskich rejonach oraz naturalnie komponuje się z budynkami z bali. Nowością nie są również domy o prostych formach, w których gont oprócz pokrycia dachu zastosowano również w formie elewacji, gdyż w taki sposób wykańczano od setek lat ściany kościołów. Jednak przełom gontu drewnianego polega na zainteresowaniu, jakie zaczął wzbudzać w nowoczesnej architekturze. Drewniany gont zastosowany równocześnie z kamieniem, szkłem czy betonem na budynku o nowoczesnym charakterze, daje bardzo oryginalne i ciekawe efekty.

Montaż gontów drewnianych

Gonty drewniane mają w przekroju kształt klina i wypust wzdłuż grubszej krawędzi. Rozstaw osiowy łat nośnych i odstęp między rzędami gontów powinny być takie same. Gonty układa się na łatach mocowanych bezpośrednio do krokwi. Każdy element należy przybijać dwoma gwoździami o długości przynajmniej 2,5 razy większej niż grubość łaty. Powinny być one spiralne lub karbowane, z płaską główką oraz ocynkowane, miedziane lub ze stali nierdzewnej. Odstępy gwoździ od krawędzi elementów zależą od szerokości gontów i gatunku drewna, z reguły nie powinny przekraczać 15-50 milimetra. Gwoździe powinny być przykryte przez następny rząd gontów, a widoczne należy usunąć. Istotne jest, aby nie uszkodzić włókna drewna podczas wbijania gwoździ. Ponadto gwoździe, które zostały wbite za głęboko, mogą poluzować lub rozerwać gonty.

Ilość warstw zależy od kąta nachylenia połaci – jeśli przekracza on 38 stopni, zalecane jest pokrycie dwoma warstwami gontów drewnianych, mniejsze nachylenie wymaga trzech warstw, a w przypadku nachylenia mniejszego niż 22 stopnie konieczne jest zamontowanie podsufitki odprowadzającej wodę. Nachyleniem minimalnym do zastosowania pokrycia dachowego gontami drewnianymi jest 14-18 stopni, jednak może ono okazać się mniej trwałe.

Dach pokryty gontami drewnianymi wymaga odpowiedniej wentylacji, aby po opadach atmosferycznych możliwe było jak najszybsze wyschnięcie pokrycia. W tym celu umieszcza się kontrłaty pomiędzy pokryciem z gontów a deskowaniem i krokwiami. Dachy o mniejszych kontach nachylenia wymagają większych szczelin wentylacyjnych.

Pomiędzy gontami muszą być również odstępy – fugi ruchome. Ich szerokość jest zależna od skurczu gontów, wilgotności drewna oraz przeciętnej oczekiwanej wilgotności drewna podczas użycia. Wynosi ona ostatecznie około 1-5 mm.

Aby uzyskać trwały, solidny i estetyczny efekt, układanie gontów drewnianych wymaga zatrudnienia wykwalifikowanej ekipy z doświadczeniem w pracy z tym materiałem pokryciowym. Profesjonalny montaż gontów drewnianych oferuje firma Rob-Gont, która ponadto korzysta z materiałów, których jest bezpośrednim producentem. Zespół fachowców wyróżnia się dużą wiedzą, doświadczeniem oraz zaangażowaniem w pracę nad każdym pojedynczym zleceniem. Zadania realizują zarówno w kraju, jak i za granicą, a liczba zadowolonych klientów potwierdza, iż jest to firma godna zaufania i polecenia.

Jakie zalety i wady mają gonty drewniane?

Gont drewniany jest materiałem pokryciowym o wielu zaletach, m.in.:

  • Cechuje go wyjątkowa trwałość, ponieważ tylko wierzchnia warstwa jest narażona na działanie czynników klimatycznych, a ponadto można poprawić dodatkowo ich żywotność poprzez impregnację. Szczególną wytrzymałością charakteryzują się gonty łupane wykonane z drewna dobrego gatunku;
  • Lekkość – waga jednego metra kwadratowego pokrycia z gontów drewnianych wynosi 15-30 kg, zatem nie obciążają nadmiernie więźby;
  • Gont drewniany wyróżnia elegancja, estetyka i ponadczasowość;
  • Jest to materiał ekologiczny.

Gonty drewniane doskonale sprawdzą się w przypadku większości dachów. Mają one wiele atutów, jednak oczywiście nie są bez wad. Podstawową z nich jest fakt, iż stanowią stosunkowo pracochłonny materiał, ponieważ układanie gontów na dachu o powierzchni 200 metrów kwadratowych trwa zwykle przez około 2 tygodnie.

układanie gontu

Podsumowanie

Dachy pokryte gontem drewnianym można spotkać coraz częściej nie tylko na domach utrzymanych w tradycyjnym klimacie, ale również na budynkach o nowoczesnym charakterze. Współczesna architektura na nowo odkrywa zalety tego materiału dachowego – gonty drewniane nadają niepowtarzalnego wyglądu, który pięknie wpisuje się w krajobraz, a ponadto są bardzo wytrzymałe. Układanie gontu wymaga jednak dużej wiedzy i doświadczenia, dlatego konieczne jest zatrudnienie w tym celu wykwalifikowanej ekipy, która cechuje się profesjonalizmem i dbałością o potrzeby klientów, tak jak firma Rob-Gont, która oprócz montażu również wytwarza swój własny produkt.

Przeczytaj także

5/5 - (13 votes)